Ukrayna, son zamanlarda gazeteciler ve sivil toplum aktivistlerine yönelik dava dalgalarıyla karşı karşıya. Bu tür davalar, “Strategic Lawsuit Against Public Participation” (SLAPP) olarak adlandırılıyor ve kamu yararına yapılan eleştirileri susturmak amacıyla açılıyor. SLAPP davaları, uzun süren mahkeme süreçleri ve yüksek masraflarla mağdurları zor durumda bırakıyor; bu da basın özgürlüğü ve toplumsal denetimin zayıflamasına yol açıyor. Avrupa Birliği’nin yeni Anti‑SLAPP Direktifi, bu tehditlere karşı bir çerçeve sunmayı hedefliyor ve Ukrayna’nın yasal sistemine entegrasyonu için belirli adımlar öneriyor.
Bu bağlamda uzmanlar, Ukrayna’da uygulanması gereken on temel değişikliği sıralıyor. İlk adım, mahkemelerin SLAPP niteliği taşıyan davaları erken aşamada tespit edip hızlı bir şekilde reddetmesi. İkinci olarak, dava açanların mali sorumluluğunu artırarak, kaybeden tarafın yargılama masraflarını karşılamasını sağlamak gerekiyor. Üçüncü öneri, yargı sürecinde bağımsız uzmanların görüşlerine başvurarak, davanın kamu yararına olup olmadığını objektif bir şekilde değerlendirmek. Dördüncü adım, savunma hakkını güçlendirmek için ücretsiz hukuk yardımı ve danışmanlık hizmetlerinin genişletilmesi. Beşinci olarak, medya kuruluşları ve STK’ların hukuki risklerini azaltmak için özel sigorta ürünlerinin geliştirilmesi öneriliyor.
Türk toplumu ve Ukrayna’da faaliyet gösteren Türk medyası için bu reformlar hayati önem taşıyor. SLAPP davaları, özellikle Türkçe haber yapan platformları ve toplumsal örgütleri hedef alabilir; bu da hem bilgi akışını hem de topluluk dayanışmasını zayıflatabilir. Anti‑SLAPP çerçevesinin hızlıca hayata geçirilmesi, Türk gazetecilerin ve aktivistlerin yasal koruma altında olduğunu hissettirecek ve özgür bir iletişim ortamı yaratacaktır. Ayrıca, bu reformlar sayesinde Ukrayna’da yaşayan Türk vatandaşları, haklarını savunurken daha az bürokratik engelle karşılaşacak ve toplumsal katılımları artacaktır.
Sonuç olarak, Ukrayna’da SLAPP davalarına karşı önerilen on değişiklik, sadece basın özgürlüğünü korumakla kalmayıp, aynı zamanda tüm toplumsal kesimlerin, özellikle de Türk topluluğunun güvenli ve adil bir ortamda yaşamalarını sağlamak için kritik bir adım. Avrupa’nın önerdiği Anti‑SLAPP Direktifi’nin yerel yasalara entegrasyonu, uzun vadede demokratik standartların yükselmesine ve hukukun üstünlüğünün pekişmesine katkı sağlayacak.
Fotoğraf Kaynağı: Fotoğraf: Victor Tregubov, 2019, 03.jpg – VoidWanderer – CC BY-SA 4.0 – https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AVictor%20Tregubov%2C%202019%2C%2003.jpg
